ANADOLU  VE AVRUPA MEDENİYETLERİ

Bir devlet düşünün:
Akdenizi kendi gölü yapmış olsun
Bir devlet düşünün:
Basra Körfezi'nden Kırım'a, İngiltere'den Fas'a kadar uzansın
Bir devlet düşünün:
Külleriyle 1200 yıl yıkılmamış, kalıntıları ise 2000 yıl ayakta kalmış olsun
Öyle bir devlet düşünün ki:
Temelleri bir şehir devletine dayansın

Roma
Herşey Miladın şafağından önce, imsak vakti başladı
Avrupanın şehir devleti cehenneminde yeni bir destan pişiyor, altın tüylü kartal şahlandıkça şahlanıyordu. Roma kartacalılar ile kanlı olan kanlı savaştan galip çıkmış, akdenizin hakimi olma yolunda ilerliyor, yoluna çıkanları ise ardı ardına kendine katıyordu, hızlı büyüyüşü karşısında doğrudan demokrasiyi geride bırakmak kaçınılmaz olmuştu. Artık tam anlamıyla bir imparatorluktu, Roma imparatorluğu. 
Gerek rakipsiz lejyon birlikleri ile gerek üstün mühendislik becerileri gerek de senatolu kadim yönetim sistemleri ve binbir türlü yayılmacı politikalarıyla romaya bir süper güç demek onu hafife almak olurdu.  galyayı, Daçyayı, Britanyayı, Mısırı tek tek ele geçirmeleri pek zaman almadı. Genişlemeleri hiç durmayacak sanardınız. Roma yüzyıllar boyunca avrupanın tek ve tartışılmaz gücü olarak kalacaktı ancak güzel şeyin bir sonu olduğunu unutmamak gerekirdi. Roma'nın genişlemesi bile bir güm duracaktı. Sınırlarınızın genişlemesi daha uzun kaynak hatları, daha uzun sefer yolları, daha ayrı yönetim basamakları ve daha ayrı bir devlet anlamına gelir. Kuzeyde germen kabileler, doğuda partlar romanın başına bela oluyordu, ne kadar sefer düzenleseler de uğruna savaşılan topraklar yanlız 2 taraf arasında el değiştiriyordu, bir yandan ticaret yollarının etkisiyle gittikçe zenginleşen doğu bölgeleri ülkenin ülkenin batısından gittikçe kopuyor, devlet gitgide kutuplaşıyor, her türlü alanda çift başlılık başgösteriyordu, ancak koskoca Romaydı bu, öyle bir iki surat buruşturucu olayla tarihin tozlu sayfalarını boylamıyacaktı! Bi dakika neden gırtlak müziği duyuyorum?
Hunlar. Orta asyanın çorak steplerinden hem de. Konargöçer, atlı, en az memleketlerinin iklimi kadar soğuk ve sert türk savaşçıları. Hem de halk ordu sistemi ile! 
İmparatorlukların korkulu rüyası! Paytak paytak yürüyen lejyonlarınla hunlar tarafından yağlmalanmakta olan şehire yetişmeye çalışırken bol şans, çünkü ihtiyacın olacak. Yaş üstünde taş görebilirsen kendini şanslı say! 
Tanrının kırbacı yaşlı kartala diz çöktürürken germenler, vizigotlar, ostrogotlar boş durur mu? Romanın "barbar" Olarak nitelendirdiği kavimlerin de barbarlıklarını kanıtlama vaktiydi. 
Kadim Roma hunların savunmalarındaki dengeyi alt üst etmesiyle yerle bir oldu. Devlet otoritesinin sarsılması ile ilk önce ikiye ayrıldı, sonra daha da fazlasına. Yaşlı kartalın günleri artık tükenmişti. Ebedi imparatorluk Roma artık yoktu. Peki ya mirası? İşte o belki ebediyyen yaşayabilirdi.